We bieden met enig voorbehoud een lijst aan met symptomen die kunnen duiden op ervaringen met geritualiseerd misbruik. Deze lijst is deels ontstaan uit de ervaring van de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie en deels uit een integrale vertaling van een symptomenlijst uit de traumahulpverlening in de VS.

Het voorbehoud is dat we dit niet aanbieden om als checklist tijdens een gesprek met een minderjarige te gebruiken – dat ontraden we ten zeerste. Maar wel kan de lijst gebuikt worden na afloop van zo’n gesprek om een scherper beeld te krijgen van wat het gesprek heeft opgeleverd. Nog een andere opmerking is vooraf noodzakelijk: er staan behoorlijk expliciete symptomen vermeld, die mogelijk kunnen werken als triggers. Als u als lezer daar gevoelig voor bent, raden we aan deze lijst niet in te zien.